Zet data bij elk lokaal bestuur bovenaan de lijst met goede gewoonten

Hoe geraakt de exacte duurtijd van wegenwerken in steden en gemeenten in Waze, Google Maps, Be-Mobile en TomTom? Hoe weet de verkeersbordendatabank de exacte locatie van een nieuw verkeersbord? En vooral: waarom is die informatie vandaag belangrijker dan ooit?

Nu zowat tachtig procent van de mensen de goede voornemens voor het nieuwe jaar al overboord heeft gegooid, is er ruimte voor nieuwe, meer haalbare doelen. Als het aan Natasha Blommaert ligt, komt het systematisch bijhouden van verkeersdata bovenaan het lijstje van elk gemeente- en stadsbestuur. Als Portfolio Manager Data & Innovatie bij het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) is ze overtuigd dat dit één van de eenvoudigste manieren is waarop lokale besturen de mobiliteitservaring van hun inwoners en weggebruikers onmiddellijk kunnen verbeteren. En niet alleen weggebruikers zijn hierbij gebaat. Ook lokale besturen en wegbeheerders halen voordeel uit een eenduidige en systematische registratie. Enerzijds omdat de input van data daardoor vlotter en meer efficiënt kan verlopen. Anderzijds omdat meer en betere data ook betere beleidskeuzes mogelijk maken, met een groter bereik en een grotere impact bij weggebruikers.  

Betere data is minder klachten van weggebruikers

“Alle wegbeheerders krijgen veel klachten en meldingen van gebruikers wanneer de informatie over bijvoorbeeld wegenwerken of snelheidsbeperkingen in applicaties zoals Waze of Google Maps niet correct is. Eigenlijk is dat zonde en eenvoudig te vermijden. We stellen deze data namelijk gratis en open beschikbaar. Sommige grote informatieproviders zoals TomTom en Be-Mobile maken er al gebruik van. De accuraatheid van die data is echter afhankelijk van hoe consequent lokale besturen voor kwaliteitsvolle input zorgen. Dat gebeurt de voorbije jaren steeds beter. Maar om meer aanbieders van mobiliteitsdiensten te overtuigen om de data te gebruiken en dus weggebruikers een vlotte mobiliteitservaring te bieden, investeren we sterk in de kwaliteit van onze data en willen we alle lokale besturen in Vlaanderen motiveren hetzelfde te doen.

Visual: Een indicatie van het aantal aanpassingen in de Vlaamse verkeersbordendatabank in 2022 per gemeente in Vlaanderen. Hoe donkerder, hoe meer aanpassingen en hoe accurater en bruikbaarder de data. Input via externe applicaties ontbreekt in deze visualisatie. Bron: AWV/dMOW 

De twee belangrijkste databanken: verkeersborden en wegenwerken 

Ruwweg zijn de twee belangrijkste mobiliteit gerelateerde databanken waar lokale besturen mee in aanraking komen de verkeersbordendatabank en het Generiek Informatieplatform Openbaar Domein, kortweg GIPOD.  
Die laatste maakt alle gegevens over (grond)werken, evenementen en geplande hinder op het openbaar domein publiek beschikbaar in één overzicht voor hergebruik. Hierdoor kan er meer afstemming komen tussen de planning van verschillende nuts- en wegenwerken en is er minder mobiliteitshinder. 

Sinds 2016 is iedereen die een evenement of werken plant op het openbaar domein decretaal verplicht om dat in deze databank te registreren. Het invullen van GIPOD is vaak ook een vereiste om de nodige vergunningen te krijgen. In 2021 werd de databank aangepast om het gebruiksgemak ervan te verbeteren. Met succes. Natasha Blommaert: “Het gebruik is sindsdien enorm gestegen. Toch zien we dat de data in GIPOD nog actueler en accurater bijgehouden kan worden. Bij wegenwerken wordt bijvoorbeeld vaak een periode van een aantal maanden ingevoerd en later niet meer aangepast omdat de exacte planning op dat moment nog niet in detail gekend is, terwijl de effectieve werken in die periode maar twee weken in beslag nemen. Voor een weggebruiker is dat verwarrend, hij/zij verliest vertrouwen in de informatie, rijdt af en toe toch langs werken of afsluitingen en creëert zo hinder. 

Hetzelfde geldt voor de omleidingen waar niet meteen een onderscheid wordt gemaakt tussen auto’s, fietsers en voetgangers. Voor weggebruikers, die geïnformeerd willen worden over wegenwerken en mobiliteitshinder, is dit onnauwkeurige informatie. De informatie die ze krijgen via een app moet zo goed mogelijk overeenkomen met wat ze in werkelijkheid zien: het mag niet gebeuren dat ze een omleiding moeten volgen om wegenwerken te vermijden die eigenlijk al lang zijn beëindigd. Correcte informatie is essentieel in een betrouwbare dienstverlening en bij de beëindiging van wegenwerken zou dat zo snel mogelijk doorgegeven moeten worden. Dan kunnen de aankondigingen in apps en andere communicatie sterk verbeteren en krijgen alle partijen minder klachten van bezorgde of geïrriteerde burgers.” 

Visual: Toename in het gebruik van het Generiek Informatieplatform Openbaar Domein (GIPOD): de databank die alle geplande hinder op het openbare domein groepeert en beschikbaar stelt. Bron: Digitaal Vlaanderen 
 
Het bijhouden van de verkeersbordendatabank is geen verplichting. Toch zien we dat er steeds meer steden en gemeenten gegevens toevoegen waardoor de databank enorm is gegroeid. Maar we zijn er nog niet. Natasha Blommaert richt zich daarom tot alle steden en gemeenten: “De grote uitdaging is om iedereen op de kar te krijgen zodat alle verkeersborden correct zijn ingevoerd, worden bijgehouden én weggebruikers merken dat de informatie die ze krijgen via mobiliteitsapps altijd betrouwbaar is. Om steden en gemeenten daarbij te helpen is het invoeren van gegevens in de databank de jongste jaren veel gebruiksvriendelijker en minder tijdrovend gemaakt.”  

Een voorbeeld uit de praktijk? Een verkeersbord dat sneuvelt door een aanrijding en achteraf meerdere meters verderop opnieuw wordt neergezet. Als de persoon die hiervoor verantwoordelijk is de informatie in de verkeersbordendatabank meteen aanpast, dan is het nieuwe bord niet alleen correct geregistreerd voor de eigen administratie en lokale werking, maar ook voor iedereen die deze data gebruikt of wil gebruiken.  
 
Ook voor het eigen beleid belangrijk 

Steden en gemeenten kunnen met de databanken ook hun eigen organisatie en beleid faciliteren. Natasha Blommaert: “Calamiteitenroutes zijn hier een goed voorbeeld van. Dat zijn de gele bordjes met letters die worden ingezet wanneer een autosnelweg of belangrijke invalsweg vermeden moet worden. De positie van die borden dient als input voor de geadviseerde routes die we ook als concrete dienst binnen het Mobilidata-programma aan het ontwikkelen zijn. Dankzij de medewerking van lokale besturen kunnen we hierin extra parameters meenemen zoals het vermijden van sluipwegen of schoolomgevingen.” Mobilidata biedt dus meer verkeersoplossingen dan het waarschuwen voor wegenwerken en informeren over snelheidsbeperkingen. Het programma wil de weggebruiker betrouwbare en aanvullende informatie aanreiken voor een veilige, vlotte en duurzame rit.  

Visual: In de loop van 2023 en 2024 zullen deze mobiliteitsoplossingen door Mobilidata beschikbaar gemaakt worden voor alle weggebruikers in Vlaanderen. Bron: Mobilidata 

• Bekijk hier de streaming van de workshop voor steden en gemeenten
• Bekijk hier de presentatie van de workshop voor steden en gemeenten